Λογισμικό για την ελληνική γραφή Braille

Η εκμάθηση του συστήματος Braille έχει υιοθετηθεί από πολλούς εκπαιδευτικούς κι ένας σημαντικός αριθμός τους διαθέτει σχετική πιστοποίηση. Η ανάγνωση του κειμένου γίνεται σε χαρτί με κελιά ανάγλυφων σημείων και η γραφή του πραγματοποιείται σε ειδικές μηχανές. Το λογισμικό Perky Duck αποτελεί ένα δωρεάν εργαλείο στο οποίο ο χρήστης πληκτρολογεί τους συνδυασμούς των σημείων σε κελιά, όπως συμβαίνει στις γραφομηχανές Braille, & στη συνέχεια εκτυπώνει το αποτέλεσμα.

► Ελληνική γραφή Braille

Το σύστημα γραφής και ανάγνωσης Braille χρησιμοποιεί ως βασική φόρμα ένα κελί από 6 ανάγλυφα σημεία (κουκίδες), κατανεμημένα ανά 3 σε δυο κατακόρυφες στήλες, στις οποίες υπάρχει αρίθμηση. Τα σημεία της αριστερής στήλης αριθμούνται από το 1 ως το 3 και της δεξιάς από το 4 ως το 6. Ως κελί (cell) αναφέρεται το "πλαίσιο" μέσα στο οποίο σχηματίζονται οι διάφοροι χαρακτήρες. Από αυτές τις 6 κουκίδες προκύπτουν 63  συνδυασμοί με τους οποίους γίνεται αναπαράσταση του αλφάβητου, των σημείων στίξης, των αριθμών.

Μια γραφομηχανή τύπου Braille διαθέτει 6 πλήκτρα που το κάθε ένα αντιστοιχεί σε ένα από τα 6 σημεία (κουκίδες) του κελιού.

Γραφομηχανή Perking

Ο συνδυασμός των πλήκτρων και των σημείων (κουκίδων) σε κάθε κελί τυπώνει το γράμμα ή  τον αριθμό ή το σύμβολο στην οθόνη.

Για παράδειγμα το γράμμα «β» είναι ο συνδυασμός τις ταυτόχρονης πίεσης των πλήκτρων 1 και 2 της γραφομηχανής που αντιστοιχεί στο κελί .

Στην σελίδα «Σχεδιάζω για όλους» του ΙΕΠ υπάρχουν οδηγοί Εκπαιδευτικών και Προσβάσιμο Εκπαιδευτικό Υλικό για όλες τις αναπηρίες. Ένα πολύ καλό εγχειρίδιο για την εισαγωγή στην εκπαίδευση των μαθητών με μερική ή ολική απώλεια όρασης έχει δημιουργήσει το τμήμα Ψυχολογίας του ΠΑΝΤΕΙΟΥ Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών με το ΕΠΕΑΕΚ. Επίσης υπάρχει διαθέσιμος οδηγός εκπαιδευτικού για την εκπαίδευση στο ανάγλυφο σύστημα γραφής και ανάγνωσης braille που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης της πράξης ΕΣΠΑ «ΠΕ4.1 Ανάπτυξη υλικού για την εκπαίδευση στην ανάγνωση και γραφή braille».

 

Εξώφυλλα της σειράς βιβλίων

► Λειτουργία του προγράμματος.

Το λογισμικό Perky Duck  μπορεί να αντικαταστήσει τις λειτουργίες μιας γραφομηχανής τύπου Braille και να παράγει έντυπα με κείμενο γραφής Braille είτε για την εκμάθηση του συστήματος από τους εκπαιδευτικούς είτε για την εκτύπωση τέτοιων εντύπων, σε ειδικούς εκτυπωτές, για την εκπαίδευση των τυφλών μαθητών.

► Λήψη και δικαιώματα χρήσης του προγράμματος.

Η λήψη του Perky Duck γίνεται από την επίσημη σελίδα του προγράμματος και η εγκατάστασή του πραγματοποιείται με τη χρήση ενός οδηγού. Προτείνεται να μην γίνει αλλαγή της διαδρομής εγκατάστασης του λογισμικού στον σκληρό δίσκου του χρήστη. Το Perky Duck  προσφέρεται δωρεάν από την εταιρία Duxbury Systems η οποία διαθέτει προς αγορά και εμπορική έκδοση με περισσότερες λειτουργίες στην τιμή των 550€ περίπου. Δοκιμαστική έκδοση του εμπορικού λογισμικού υπάρχει στην ιστοσελίδα της εταιρίας χωρίς όμως δυνατότητα αποθήκευσης των εργασιών από το χρήστη. Το Perky Duck προσφέρεται δωρεάν και χωρίς περιορισμό στις λειτουργίες του.

► Γλώσσα χρήσης του προγράμματος.

Το περιβάλλον χρήσης του λογισμικού Perky Duck είναι πολυγλωσσικό. Ανάμεσα στις γλώσσες δεν περιλαμβάνεται η ελληνική. Η πολυπλοκότητα του κώδικα της εφαρμογής δεν επιτρέπει προσωρινά την μετάφραση του περιβάλλοντος χρήσης στην ελληνική γλώσσα. Θα γίνει προσπάθεια συνεννόησης με το δημιουργό του λογισμικού στο μέλλον με σκοπό τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος χρήσης στην ελληνική γλώσσα.

► Ελληνική γραφή Braille στο πρόγραμμα.

Έγινε προσπάθεια προσθήκης ελληνικής γραφής Braille στο λογισμικό έτσι ώστε να αποδίδεται ο συνδυασμός των σημείων (κουκίδων) που πληκτρολογεί ο χρήστης στα ελληνικά γράμματα της αλφαβήτου (μετάφραση). Υπάρχουν δυσκολίες εμφάνισης της ελληνικής γλώσσας στην δωρεάν έκδοση λόγω του κώδικα του προγράμματος, τα  δικαιώματα χρήσης τεχνολογιών της εμπορικής έκδοσης αλλά και της ιδιομορφίας του συστήματος Braille.

Ελληνική γραφή Braille σε προβολή SimBraille Font.

Ελληνική γραφή Braille σε προβολή Braille Font.

Απόδοση της ελληνικής γραφής Braille σε προβολή Print Font.

Απόδοση της ελληνικής γραφής Braille σε προβολή Print Font με κωδικοποίηση Greek AllCaps.

► Ενεργοποίηση της ελληνικής γραφής Braille στο πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα Perky Duck δεν είναι ρυθμισμένο για να αποδίδει τους ελληνικούς χαρακτήρες κατά τη διάρκεια πληκτρολόγησης στο σύστημα Braille. Αυτό μπορεί να γίνει μερικώς αν ο χρήστης κάνει εγκατάσταση του παρακάτω αρχείου στο φάκελο εγκατάστασης του προγράμματος (π.χ. C:\Program Files\ Duxbury\ Perky Duck 11.2).

Ο φάκελος εγκατάστασης του προγράμματος

Προσθήκη: Το συμπιεσμένο αρχείο περιέχει δύο αρχεία που πρέπει να αντικαταστήσουν εκείνα του πηγαίου φακέλου.

Με την εγκατάσταση αυτή γίνεται αντικατάσταση κάποιων αρχείων του προγράμματος με άλλα που διαθέτουν τις κατάλληλες ρυθμίσεις για την ελληνική γλώσσα. Με τα αρχεία αυτά προσφέρεται στο χρήστη η δυνατότητα της ελληνικής γλώσσας που ενεργοποιείται όμως μέσω του περιβάλλοντος χρήσης. Πριν όμως ενεργοποιηθεί η ελληνική γλώσσα γραφής Braille πρέπει να αντικατασταθεί και η γραμματοσειρά του προγράμματος με μια νέα που να περιέχει και τα δίψηφα.

Εγκατάσταση της τροποποιημένης γραμματοσειράς

Συγκεκριμένα τα βήματα εγκατάστασης του λογισμικού με ελληνική γραφή Braille είναι:

1^ο Λήψη και εγκατάσταση του λογισμικού.

2^ο Λήψη και εγκατάσταση του αρχείου προσθήκης της ελληνικής γραφής Braille (Προσθήκη ελληνικών γραμμάτων στα κείμενα δίχως τα δίψηφα).

3^ο Εγκατάσταση της τροποποιημένης γραμματοσειράς (Διπλή επιλογή του αρχείου …. και εγκατάσταση της γραμματοσειράς).

► Περιβάλλον χρήσης του προγράμματος.

Α) Επιλογή της κατάλληλης γραμματοσειράς.

Menu: Global και Fonts

Οι διαθέσιμες γραμματοσειρές είναι οι Consolas και Courier New.  Και οι δύο διαθέτουν τους ελληνικούς χαρακτήρες αλλά μόνο η (τροποποιημένη) Courier New έχει τα δίψηφα. Επίσης το μέγεθος των χαρακτήρων στην οθόνη προβολής κειμένου (Print Font) και συστήματος Braille πρέπει να είναι 26 στιγμές για καλύτερη εμφάνιση. Μην γίνει επιλογή του Auto-determine point size for printed output γιατί τα κείμενα του συστήματος Braille θα εκτυπώνονται στο χαρτί με μικρό μέγεθος. Είναι προτιμότερο να τοποθετηθούν εκεί οι τιμές των προηγούμενων πεδίων (26 στιγμές).

Β) Ενεργοποίηση της ελληνικής γραφής Braille.

Global και Internationalization

Δύο σημαντικές επιλογές για το χρήστη περιλαμβάνει ο χώρος του Internationalization.  Ο καθορισμός της γλώσσας του περιβάλλοντος χρήσης (δεν περιλαμβάνει την ελληνική) και η επιλογή της γλώσσας γραφής (κωδικοποίηση) για το σύστημα Braille. Ο χρήστης πρέπει να επιλέξει την ελληνική (Greek) για να εμφανίζονται τα ελληνικά γράμματα κατά την πληκτρολόγηση στο παράθυρο Print Font και «τσεκάρισμα»  στο user local/national encoding for all Braille Display (χρησιμοποίηση χαρακτήρων γλώσσας  της γραμματοσειράς για απόδοση στο κοινό σύστημα Braille).

Γ) Επιλογή και διαμόρφωση σελίδας για εκτύπωση.

Global και Printer Setup

Μέσα από τις συγκεκριμένες επιλογές καθορίζεται το μέγεθος της σελίδας (Α4), την κατεύθυνση της (Portrait) και τα περιθώρια, που προτείνονται να είναι μικρότερα (π.χ. 10 χιλιοστά) από τα προκαθορισμένα. Από την επιλογή Printer πραγματοποιείται ο ορισμός του εκτυπωτή.

 Η επιλογή αυτή ορίζει τις προκαθορισμένες ρυθμίσεις για κάθε νέο έγγραφο που δημιουργείται από το πρόγραμμα και δίνει δυνατότητα εκτύπωσης από την επιλογή Print… του μενού File.

Document και Printer Setup

Οι συγκεκριμένες επιλογές είναι οι ίδιες με εκείνες του Global Printer Setup  με τη διαφορά του ότι ισχύουν μονάχα για το τρέχον έγγραφο.

Δ) Διαμόρφωση σελίδας για εκτυπωτή τύπου Braille.

Global και Embosser Setup

Αν ο χρήστης διαθέτει συσκευή εκτύπωσης Braille και επιθυμεί να εκτυπώσει το κείμενο με ανάγλυφα σημεία σε κελιά τότε πρέπει να κάνει τις κατάλληλες ρυθμίσεις στο συγκεκριμένο χώρο. Επιλογή νέας συσκευής (New) και μοντέλου (Embosser model). Αν δεν υπάρχει τέτοια συσκευή τότε οι επιλογές αυτές μπορούν να αγνοηθούν από το χρήστη. Εικονικά μπορεί ο χρήστης να δημιουργήσει ένα γενικό προφίλ (Generic) με επιλογή εγγραφής  των στοιχείων (Write to File) σε αρχείο (π.χ. demo.txt) και κωδικοποίηση (Output encoding της καρτέλας Device Settings) Greek (display.cpt). Έτσι θα δημιουργηθεί ένα σχετικό αρχείο στο φάκελο εγκατάστασης του λογισμικού με κάθε εκτέλεση της εντολής Emboss του μενού File.

Document και Embosser Setup

Οι συγκεκριμένες επιλογές είναι οι ίδιες με εκείνες του Global Embosser Setup με τη διαφορά του ότι ισχύουν μονάχα για το τρέχον έγγραφο.

Ε) Ορισμός πλήκτρων Braille στο πληκτρολόγιο και ηχητική προειδοποίηση.

Global και View Preferences

Ο προειδοποιητικός ήχος (καμπανάκι) για αλλαγή γραμμής είναι σημαντικός για τη σωστή εκτύπωση του κειμένου.  Ο χρήστης χρειάζεται να το ενεργοποιήσει (margin bell position) τουλάχιστον 4-5 χαρακτήρες πριν φτάσει η πληκτρολόγησή του στο δεξιό άκρο της σελίδας. Αν μια λέξη «δε χωράει» σε μια γραμμή τότε ο χρήστης βάζει «παύλα»  και συνεχίζει στην επόμενη, ακολουθώντας τους κανόνες της γραμματικής.

Τα έξι πλήκτρα μιας γραφομηχανής τύπου Braille (six-key key set) μπορούν να οριστούν από το χρήστη σε οποιαδήποτε πλήκτρα του πληκτρολογίου. Συνήθως τα πλήκτρα f d s και j k l είναι αυτά που χρησιμοποιούνται στο πρόγραμμα.

Συνδυασμός πλήκτρων

ΣΤ) Αυτόματη αποθήκευση σε ορισμένο χρόνο.

Global και Autosave Options

Η ενεργοποίηση της λειτουργίας για αυτόματης προσωρινής αποθήκευσης σε ορισμένο χώρο ανά τακτά χρονικά διαστήματα βοηθάει στην προστασία της εργασίας του χρήστη.

Ζ) Έλεγχος του λειτουργιών του προγράμματος.

• Δημιουργία νέου εγγράφου:    

Πληκτρολόγιο: CTRL + N     Μενού: File και New

• Αποθήκευση εγγράφου:

Πληκτρολόγιο: CTRL + S    Μενού: File και Save

• Εκτύπωση εγγράφου:

Πληκτρολόγιο: CTRL + P    Μενού: File και Print

• Εκτύπωση εγγράφου σε Braille συσκευή:

Πληκτρολόγιο: CTRL + Ε    Μενού: File και Emboss

• Μετάβαση σε συγκεκριμένο σημείο στο έγγραφο:

Πληκτρολόγιο: CTRL + G    Μενού: Edit και Goto

• Προβολή παραθύρων Print Font, Braille Font, Simbraille Font

Πληκτρολόγιο: CTRL + F5, CTRL + F6, CTRL + F7

• Αλλαγή σελίδας σε ένα έγγραφο:

Πληκτρολόγιο: CTRL + Enter

• Μετακίνηση θέσης ανά λέξη δεξιά ή αριστερά:

Πληκτρολόγιο: CTRL + βέλη κατεύθυνσης

• Μετακίνησης θέσης στην αρχή ή στο τέλος της γραμμής:

Πληκτρολόγιο: Home ή End

• Μετακίνησης θέσης στην αρχή ή στο τέλος του κειμένου:

Πληκτρολόγιο: CTRL + Home ή End

• Επιλογή μέρος του κειμένου:

Πληκτρολόγιο: Shift + βέλη κατεύθυνσης

• Διαγραφή μέρος του κειμένου:

Πληκτρολόγιο: Del ή Backspace

• Εισαγωγή ειδικών χαρακτήρων με παραμέτρους (code):

Πληκτρολόγιο: F5

• Επισήμανση της θέσης εισαγωγής συμβόλου στο κείμενο:

Πληκτρολόγιο: Shift

• Ελεύθερη πληκτρολόγηση στο κείμενο :

Πληκτρολόγιο: Shift + οποιοδήποτε πλήκτρο

► Ερωτήσεις και απαντήσεις για τη χρήση του προγράμματος.

Γιατί δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω κεφαλαία στο κείμενο με προβολή Print Font;

Είναι ένα γενικό πρόβλημα όπου γίνεται προσπάθεια επίλυσης. Στην προβολή Print Font δε γίνεται εμφάνιση των κεφαλαίων ούτε με κανονική χρήση του πληκτρολογίου (shift) ούτε με την εισαγωγή ειδικών χαρακτήρων και συμβόλων (F5) ούτε με συνδυασμό πλήκτρων (Shift + F3). Οι κατάλληλες ρυθμίσεις υπάρχουν ήδη στα αρχεία του προγράμματος αλλά δεν εμφανίζονται τα κεφαλαία στο κείμενο. Όπου υπάρχει κεφαλαίο εμφανίζεται στο κείμενο της οθόνης Print Font ένα ειδικό σύμβολο πριν το γράμμα ή τη λέξη.

Κάθε μέλος μπορεί να κάνει ερωτήσεις, παρατηρήσεις και να στείλει υλικό στο εργαστήρι για τη βελτίωση των λειτουργιών του προγράμματος. Παρακαλούμε για την μετάβασή σας στο σχετικό θέμα των συζητήσεων.

Μετάβαση στις συζητήσεις του εργαστηρίου

---

ΝΕΑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ: Στο αρχείο προσθήκης της ελληνικής γραφής Braille δημιουργήθηκαν δύο νέες κωδικοποιήσεις. Η μία είναι η Greek All Caps η οποία περιλαμβάνει μόνο τα ελληνικά κεφαλαία γράμματα και η δεύτερη είναι η Mathematics που περιέχει τους αριθμούς και τα σύμβολα των πράξεων. Οι κωδικοποιήσεις ενεργοποιούνται από το μενού Global και Internationalization.

Ελληνική γραφή Braille σε προβολή SimBraille Font.

Απόδοση της ελληνικής γραφής Braille σε προβολή Print Font με κωδικοποίηση Greek AllCaps.

Ελληνική γραφή Braille σε προβολή SimBraille Font.

Απόδοση των αριθμών Braille σε προβολή Print Font με κωδικοποίηση Mathematics.

► Κείμενα για εξάσκηση στην ελληνική γραφή Braille.

Το Labschool.mysch.gr δημιουργεί και παραθέτει κείμενα σε ελληνική γραφή Braille για εξάσκηση των ενδιαφερόμενων μελών του. Τα κείμενα είναι σε αρχεία PDF για απλή εκτύπωση και ανάγνωση σε χρόνο που καθορίζεται ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας του περιεχομένου. Η δυσκολία εκφράζεται από το 1 (απλές λέξεις) μέχρι το 5 (κείμενα για πιστοποίηση). Το κείμενο σε PDF συνοδεύει και το αντίστοιχο αρχείο του Perky Duck για επεξεργασία, μετάφραση και εκτύπωση σε εκτυπωτή τύπου Braille.

Κάθε μέλος μπορεί να φτιάξει και να διαθέσει, μέσω του εργαστηρίου μας, τα κείμενά Braille του σε αρχείο του Perky Duck διευρύνοντας έτσι τη βάση δεδομένων μας. Παρακαλούμε για την μετάβασή σας στο σχετικό θέμα των συζητήσεων.

Μετάβαση στις συζητήσεις του εργαστηρίου

---

1ο κείμενο

Επίπεδο: 1,2,3,4,5   Χρόνος ανάγνωσης: 8 - 9 λεπτά.

Απόσπασμα του κειμένου

---

2ο κείμενο

Επίπεδο: 1,2,3,4,5   Χρόνος ανάγνωσης: 2 - 3 λεπτά.

Απόσπασμα του κειμένου

---

© LabSchool.mysch.gr

Διαβάστε επίσης

• Πασχαλινές ευχές με το Gimp
• Εκπαιδευτικά παζλ σε Η/Υ
• Ηλεκτρονικό βιβλίο
• Εκτυπώσεις με όριο
• Σχολική βιβλιοθήκη

Σχόλια

• Δεν υπάρχουν σχόλια για αυτό το άρθρο.

Δεν σας επιτρέπεται η υποβολή σχολίων. Παρακαλούμε συνδεθείτε.